Medische informatie

Medische informatie door Dr Bessems, Kinderorthopedisch chirurg, kindertraumatoloog
Erasmus MC, Sophia Kinderziekenhuis

In 1985 ben ik begonnen aan mijn studie Geneeskunde in Maastricht. Maastricht heeft in 1976 pas als laatste universiteit in Nederland zijn faculteit Geneeskunde gekregen. Zij hebben vanaf het begin het Probleem Gestuurd Onderwijs in hun curriculum ingebouwd. Deze onderwijsmethode is ontwikkeld aan de McMaster University, Hamilton, Ontario, Canada. In kleine onderwijsgroepen van 10 tot 12 studenten worden onderwerpen bestudeerd die uitgaan van de klachten van patiënt. Al heel vroeg in mijn carrière ben ik op die manier al in contact gekomen met echte patiënten. Ik heb een ontzettend leuke studietijd gehad en dit kwam denk ik mede door deze praktische insteek.

Op dit moment is Maastricht ook één van de universiteiten met de meeste aantrekkingskracht op aanstaande medisch studenten. Tot op dit moment geloof ik zeker dat een dokter niet alleen maar goed moet zijn in het theoretische deel van zijn vak maar zeker ook het belang van patiënt, de impact op een gezin en alles wat daar bij komt kijken, in ogenschouw moet nemen. Deze eigenschap komt zeker van pas bij het werken met kinderen en jong volwassenen die geboren worden met een te kort been of een te korte arm of door een ongeval of infectie een korter ledemaat krijgen in hun kinderjaren.

Na mijn opleiding tot orthopedisch chirurg in het toen nog Academisch Ziekenhuis Rotterdam (Dijkzigt) heb ik een fellowship kinderorthopedie gedaan in Southampton. Gelukkig kon ik direct na dit fellowship aan de slag in het AZR dat vanaf 1 juni 2002 Erasmus MC, Universitair Medisch Centrum Rotterdam, heet. Eén van de aandachtsgebieden die ik daar verder ontwikkeld heb is de ledemaatreconstructie d.m.v. een externe fixateur. De externe fixateur kan aan één kant van het been bevestigd worden, dit is de zogenaamde unilaterale fixateur, maar ook rondom het been of de arm geplaatst worden, dit wordt dan een ringfixateur genoemd. Een voorbeeld van zo’n ringfixateur is het Taylor Spatial Frame (TSF). Met de eerste kan nagenoeg geen rotatiecorrectie en geen correctie heel dicht bij een gewricht uitgevoerd worden. Met de ringfixateur kan dit wel. We kunnen daarmee lengte- en as-correcties toepassen, dus 3D. De keuze wordt bepaald door de afwijking die aanwezig is. Bij het TSF krijgen de patiënt en de ouders een schema mee dat is bepaald door de computer. Met het schema kunnen ze iedere dag de fixateur bijstellen zodat uiteindelijk de gewenste correctie bereikt wordt.

Sinds een aantal jaren is er nu ook een optie om een bot te verlengen d.m.v. een metalen pen die helemaal in het mergkanaal ingebracht wordt. Dat heeft als grote voordeel dat er geen metalen pinnen meer door de huid naar buiten steken en dus minder kans op infectie geeft. We hopen binnenkort in het Sophia Kinderziekenhuis onze eerste pen te gaan plaatsen bij een jongen die bijna uitgegroeid is.

Felicia was in 2013, toen ze haar eerste verlengingsoperatie onderging, nog te jong voor zo’n pen. Deze moet namelijk van bovenaf ingebracht worden en daar zit een groeischijf die niet beschadigd mag worden. Na het verwijderen van een externe fixateur kan het nieuwgevormde bot soms nog niet sterk genoeg zijn waardoor dit sneller breekt. Dit is helaas bij Felicia ook ’n keer gebeurd. Ze heeft dit echter bijzonder goed doorstaan. Het bot kan zich door de groei bij jonge kinderen enorm aanpassen. Dit proces heet remodelering. Bij Felicia is dat ook gebeurd.

Na het genezen van de breuk is er een tweede verlenging gedaan, opnieuw met een unilaterale externe fixateur. Omdat bij bepaalde aandoeningen het deel van het bot dat heel dicht bij het gewricht zit asymmetrisch groeit kan er een X-stand of een O-stand ontstaan. Bij Felicia was dit een X-stand die op een elegante manier is gecorrigeerd door aan de sneller groeiende kant van het bot een tijdelijke groeiremming toe te passen. Er wordt dan een metalen plaatje over de groeischijf geplaatst (guided growth). Het been kan zo door de groei langzaam corrigeren naar een optimale stand (deze operatie heet een tijdelijke hemi-epifysiodese). Helaas zie je de oude stand door de onderliggende aandoening soms weer terugkomen. Bij Felicia zal dat op korte termijn nog een keer moeten gebeuren.

Om het dan nog resterende beenlengteverschil uiteindelijk tot nul of bijna nul terug te brengen zal ook aan het gezonde been nog een kleine ingreep moeten plaatsvinden. De groeischijf van het dijbeen aan het gezonde been wordt dan definitief geremd. Dit heet een epifysiodese. Deze operatie kan gelukkig in dagbehandeling uitgevoerd worden. De timing bij Felicia is afhankelijk van hoe lang ze nog doorgroeit.

Al met al heeft Felicia al aardig wat voor de kiezen gehad zoals ook blijkt uit haar dagboek. Bianca heeft haar daar ontzettend goed in begeleid. Samen zijn ze door diepe dalen gegaan, zeker in de periode dat de opa van Felicia ziek werd. Iedere keer stond echter het uiteindelijk resultaat voorop en zijn we er samen voor gegaan.

Na 17 jaar kinderorthopedie ben ik er van overtuigd dat “Samenzorg” zoals we in het Sophia Kinderziekenhuis voorstaan, ontzettend belangrijk is zeker bij zware behandelingen zoals beenverlengingen. Ik hoop dit mooie vak nog 15 jaar te mogen uitoefenen (hee ik ben al over de helft, helaas!) en heel veel kinderen met afwijkende benen en armen te mogen behandelen. Ik ben er van overtuigd dat de website van Felicia er toe zal bijdragen dat vele vragen waar patiënten en ouders mee zitten, beantwoord zullen worden.

Etten Leur, Gert Bessems